Op een frisse vrijdagavond, verzamelden leden van de Roeselaarse Wijn- en Biergilde zich om een fascinerend en informatief inzicht te krijgen in één van de meest intrigerende aspecten van wijn- en bierbereiding: houtlagering. Het evenement van 27 oktober 2023 was gewijd aan het ontrafelen van het mysterie en de kunst van houtlagering, en het bood een schat aan informatie en ervaringen voor alle aanwezigen.
Het was een erg drukke en hectische avond voor het bestuur. Door de afwezigheid van twee bestuursleden kwamen we wat handen te kort en er was dan nog eens een zeer grote opkomst. Uiteindelijk viel alles wel op zijn plooi, al moest er soms wat langer gewacht worden aan de bar. Desalniettemin doet het ons veel deugd om te zien dat jullie zo talrijk aanwezig waren.
Zoals steeds stak onze voorzitter Francky van wal om jullie welkom te heten en wat praktische punten te bespreken. Daarna mocht ik jullie inwijden in ‘houtlagering’.
Omdat ik zelf niet echt vertrouwd was met het onderwerp, begon ik met het aanhalen van mijn bronnen en de ‘co-auteur’ van deze vergadering: ‘Chat GPT’. Dankzij Chat GPT heb ik heel wat informatie verzameld en kunnen verifiëren. Daarnaast is ‘Chat GPT’ ook auteur van bepaalde passages van dit artikel. Zoek maar uit wat ‘Chat GPT’ geschreven heeft. 🙂
We begonnen met wat algemene uitleg, geschiedenis, de fabricatie van vaten en de verschillende houtsoorten en hun eigenschappen. Daarna proefden we twee wijnen naast elkaar. Je raadt het, de ene was met, de andere zonder houtlagering. Toch was deze proeverij blijkbaar niet evident, gezien toch nog een derde van de zaal dacht dat de wijn zonder houtlagering met houtlagering was. De deskundige uitleg van Brigitte heeft ons daarna geholpen om de verschillen te onderscheiden en verwoorden.
Na de pauze leerden we waarom onze dranken een andere smaak en textuur krijgen als ze op houten vaten gelagerd worden. Tannine, temperatuur, tijd, micro-oxidatie en polymerisatie bepalen hoe een wijn evolueert op een houten vat. De wijnmaker speelt met deze variabelen om het beste uit zijn wijn te halen.
Ook als hobby wijnmaker kunnen we deze processen toepassen bij het maken en verbeteren van onze wijnen. Lagering op vat zal, wegens de relatief grote hoeveelheden, voor weinig leden weggelegd zijn, maar toch hebben we besproken hoe we nieuwe of oude vaten kunnen gebruiken en stockeren.
Commercieel wordt niet alleen wijn maar, de laatste jaren meer en meer, ook bier op houten vaten of ‘op hout’ gelagerd. Het verschil tussen ‘op houten vaten’ en ‘op hout’ is dat het bier (of wijn) dat ‘op vaten’ gelegen heeft ook in echte houten vaten moet gelagerd zijn. Houtlagering gebeurt in inox tanks waaraan gebrande eiken chips of staven worden toegevoegd om houtaroma in het bier te krijgen. Het verschil tussen beide is niet allen de smaak maar vooral ook de kostprijs. Om de invloed van houtlagering op bier te ondervinden, proefden we 2 bieren naast elkaar. Het basisbier was de ‘Marshmallow stout’ die we in april met de beginnerscursus brouwden. De tweede proever was hetzelfde bier dat daarna nog op eiken chips gelagerd was. Veel aanwezigen vonden dat het bier op eik nog beter was dan het originele bier. Als extraatje voegden we nog een druppel cognac aan het bier dat op eik was gelagerd om ‘lagering op cognacvat’ te imiteren. Ook dit konden veel leden waarderen.
Tot slot bespraken we hoe we praktisch aan de slag kunnen gaan om eiken vaten of chips te gebruiken om onze dranken te verbeteren en welke hulpstoffen en gisten de gilde hiervoor ter beschikking heeft.
Ikzelf heb veel bijgeleerd door me te moeten verdiepen in dit onderwerp. Ik denk dat ook veel leden wat hebben opgestoken. Ik hoop dat volgend seizoen volop geëxperimenteerd wordt met houtlagering en dat we hiervan een proever krijgen voorgeschoteld tijdens de proeverij in januari.
Een speciale dank nog voor Yvette, die het bestuur spontaan bijstond om de proefglazen te helpen afdrogen.